۲۸۲ قلم کالا در صورت تصویب نهایی در هیأت دولت، مشمول افزایش حقوق ورودی گمرکی خواهند شد که یکی از این محصولات، تایر است، تعرفه واردات این محصول پیش‌تر یعنی از سال ۹۴ تا ۹۵ هم افزایش یافته بود.
در حال حاضر تعرفه واردات تایرهای سواری و باری به ترتیب ۳۲ و ۲۰ درصد است که در این طرح قرار است ردیف تعرفه جدیدی برای ۳ سایز مشخص تایر سواری ایجاد شود و تعرفه واردات تایرهای سواری از ۳۲ به ۴۰ درصد تغییر کند. همچنین تعرفه برخی از سایزهای باری و سایر تایرها نیز افزایش خواهد یافت.
این افزایش تعرفه‌ها در حالی است که بر اساس آمار گمرک، واردات تایر در سال ۹۵ بیش از ۳۶۰ میلیون دلار بود در حالی که آمار صادرات تایر از سایر کشورها به ایران رقمی در حدود ۶۰۰ میلیون دلار را نشان می‌دهد که طبعاً به واسطه بالا بودن تعرفه واردات تایر به کشور، در نظر گرفتن سهمی برای واردات به صورت قاچاق طبیعی است. با در نظر گرفتن میزان واردات تایر با ارزش فوق، بیش از ۴۰ درصد ارزش بازار تایر کشور در اختیار تایرهای وارداتی است که تنها بخشی از این تایرها از کانال‌های رسمی وارد کشورشده و در سامانه گمرکی به ثبت می‌رسند.
با توجه به اینکه تولید تایر در کشور تکافوی نیاز بازار را نمی‌دهد، افزایش یکسان تعرفه با هدف حمایت از تولید داخل در عمل موجب افزایش فشار بر مصرف‌کننده می‌شود. ضمن اینکه در سال‌های ۹۵ و ۹۴ تولید تایر در کشور به ترتیب ۲۲۴ و ۱۹۱ هزار تن و تولید ۶ ماهه ابتدای سال ۹۶ و ۹۵ به ترتیب ۱۰۶ و ۱۰۳ هزار تن بوده است که نشان می‌دهد بازار با شرایط فعلی نیز کشش افزایش ظرفیت تولید واحدهای تایرساز را دارد و تایرهای رادیال این شرکت‌ها در بازار فروش مناسبی دارند.
مطالعات میدانی از بازار تایر نیز موید این است که تایرهای با کیفیت خوب خارجی اختلاف قابل ملاحظه قیمتی با تایرهای داخلی دارند و در این بین تنها برخی از تایرهای چینی در قیمت‌های نزدیک به تایرهای داخلی عرضه می‌شوند.
با ساماندهی واردات تایر به کشور از سال گذشته، تایرهای با سطح کیفی پایین امکان واردات از مبادی رسمی به کشور ندارند، در نتیجه می‌توان عمده تایرهای چینی با کیفیت پایین موجود در بازار را در دسته تایرهای وارد شده از مبادی غیررسمی در نظر گرفت. بنابراین افزایش تعرفه واردات برای این دسته از تایرهایی که در شرایط فعلی نیز عوارض گمرکی پرداخت نمی‌کنند، موجب افزایش سطح رقابت‌پذیری محصولات داخلی نخواهد شد.
لازم است وزارت صنعت، معدن و تجارت در کنار راهکارهایی نظیر افزایش تعرفه واردات برای حمایت از تولید داخل، اهتمام خود را معطوف به اقداماتی نظیر ارتقای سطح کیفی تایرهای تولید داخل کند. در زمانی که نصب برچسب بر روی تایر به عنوان نشان‌گر شاخص‌های کیفی این محصول به صورت گسترده در اتحادیه اروپا، ژاپن و کره جنوبی اجرا می‌شود و به تدریج به کشورهای دیگر نیز خواهد رسید، لازم است در ایران نیز الزام نصب برچسب طی فرآیندی اجرایی شود.
همچنین لازم است وزارت صنعت در راستای افزایش سطح رقابت‌پذیری تایرهای ایرانی، وضعیت تولیدی بنگاه‌های این صنعت را مورد ارزیابی دقیق‌تری قرار دهد. چگونه با وضع تعرفه‌های ۳۲ درصدی بر واردات و اخذ ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده از کالاهای وارداتی، هنوز هم چالش رقابت‌پذیری از نظر قیمت برای تولیدکنندگان داخلی در رقابت با تایرهای وارداتی وجود دارد؟
نویسنده: محمد اکبری