صمت/ «تحریم‌ها تاثیر چندانی بر معادن ایران نخواهد داشت»؛ این تیتر خبری بود که وب‌سایت‌های کیتکونیوز و ماینینگ‌ویکلی در ۱۵ مه (۲۵ اردیبهشت) به نقل از بی‌ام‌آی‌ریسرچ منتشر کردند و در آن عوامل دیگری را برشمردند که می‌تواند مانع توسعه معادن و صنایع معدنی ایران باشد.
براساس این خبر، اعمال دوباره تحریم‌های امریکا بر صنعت معدن و فلزات ایران در کوتاه‌مدت چندان تاثیرگذار نیست و پیش‌بینی می‌شود آسیب‌های کمی به این صنعت وارد کند.
این خبر می‌افزاید آنچه بیش از تحریم‌های خارجی، بخش معدن ایران را از خود متاثر می‌کند، چالش‌هایی است که گریبانگیر فعالان این بخش در داخل کشور است.
گفتنی است بی‌ام‌آی‌ریسرچ، شرکتی پژوهشی است که گزارش‌های برآمده از تجزیه و تحلیل بازار مالی، صنعت و اقتصاد کلان را ارائه می‌کند. این شرکت ۲۴ صنعت و ۲۰۰ بازار جهانی را پوشش می‌دهد و دفاتر آن در لندن، نیویورک، پرتوریا، سنگاپور و دوبی مستقر هستند.
چالش‌های داخلی معادن در ایران
به گزارش صمت، بی‌ام‌آی‌ریسرچ می‌افزاید: آنچه تاکنون مانع فعالیت سرمایه‌گذاران خارجی در بخش معدن و فلزات ایران بوده، برآمده از بروکراسی ناکارآمد و نبود زیرساخت‌های کافی است. فساد و انحراف نیز عاملی است که در کنار ۲بخش دیگر مزید بر علت به شمار می‌آید.
همچنین مسئله دیگری که در این بین وجود دارد این است که شرکت‌های بزرگ معدنکار ایرانی، دولتی هستند و این موضوع هم دسترسی سرمایه‌گذاران خارجی را به معادن کاهش می‌دهد و هم به طور پیوسته، امکان ورود معدنکاران جدید را به بازار محدود می‌کند اما در نهایت این شرکت از تمایل سرمایه‌گذاران اروپایی و آسیایی برای ورود به پروژه‌های معدنی ایران خبر می‌دهد و در کوتاه‌مدت رشد ۵ تا ۶ درصدی را برای بخش معدن ایران پیش‌بینی می‌کند.
بی‌ام‌آی اما در ادامه اشاره می‌کند در صورتی که علاوه بر ترامپ امضاکنندگان بیشتری از این توافق خارج شوند، پیش‌بینی می‌شود تقاضای داخلی برای فلزات و کانی‌های معدنی در ایران کاهش یابد. این کاهش تقاضا از تضعیف ساخت‌وساز داخلی و کاهش توسعه زیرساخت‌ها برمی‌آید. این ۲بخش، محرک‌های کلیدی در تقاضای سنگ‌آهن و فلزات صنعتی به شمار می‌آیند.
تاکید بر کاهش بروکراسی
این پیش‌بینی بی‌ام‌آی در حالی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که مهدی کرباسیان، رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) نیز در سخنرانی هفته گذشته‌اش در نخستین گردهمایی مدیران سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران در مشهد، بر لزوم کاهش بار بروکراسی تاکید کرد. صمت در گزارشی که از این گردهمایی منتشر کرد، از قول کرباسیان نوشت: ۳ مشکل بودجه، بروکراسی و سامانه نظارتی، موانع اصلی پیشرفت پروژه‌ها در کشور است. کشور دچار بروکراسی حادی است که تاثیر آن بر وضعیت پروژه‌ها و توسعه اقتصادی، کمتر از تحریم‌های خارجی نیست. من به عنوان یک مدیر با ۳۹ سال سابقه می‌گویم دولت باید به طور جدی برای کاهش بروکراسی، اقدامات لازم را انجام دهد.
اظهارنظر پیشین «بی‌ام‌آی»
این نخستین بار نیست که بی‌ام‌آی خبر از چالش‌هایی می‌دهد که بخش معدن ایران با آن درگیر است. این موسسه پژوهشی در گزارشی که ۲سال پیش در این باره ارائه داده و وب‌سایت ماینینگ در روز دوشنبه ۹ ژانویه ۲۰۱۶ (۲۰ دی ۱۳۹۵) منتشر کرده بود نیز فاکتورهای مشابهی همچون ضعف زیرساخت‌ها، تشریفات زائد اداری، شبکه قانونی پیچیده و نرخ پایین مواد معدنی را چالش‌هایی عنوان کرد که شرکت‌های معدنی ایران با آن روبه‌رو بودند و آنها را مانع بهره‌مندی سرمایه‌گذاران از ثروت گسترده معدنی عنوان کرده بود که در ایران وجود دارد.
بی‌ام‌آی در ادامه افزود: وقتی ایران در اوایل سال ۲۰۱۶ میلادی (زمستان ۱۳۹۴) دوباره به اقتصاد جهان وارد شد، دولت این کشور پروژه‌هایی معدنی به ارزش ۲۹ میلیارد دلار را به سرمایه‌گذاران خارجی اختصاص داد. این رقم برابر با سرمایه‌گذاری‌هایی بود که در پروژه‌های گاز و نفت انجام می‌شد. پس از آن تهران وجود سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ۲ میلیارد دلاری را برای ۲۹ پروژه معدنی و صنعتی تایید و اعلام کرد قصد دارد ۱۰ سرمایه‌گذاری جدید مربوط به معدن را تا پایان سپتامبر ۲۰۱۷ (شهریور ۱۳۹۶) شروع کند.
بنا بر گزارشی که ایران‌دیلی‌نیوز در این باره منتشر کرده، این پروژه‌ها شامل یک واحد تولید عناصر نادر خاکی، یک کارخانه اسید فسفریک، یک کارخانه کنسانتره سرب و روی و فاز دوم کارخانه فرآوری طلا در زرشوران می‌شود.
تحلیلگران بی‌ام‌آی‌ریسرچ در این گزارش همچنین هشدار داده بودند که سخنرانی‌های خصمانه ترامپ بر ضد ایران می‌تواند در چند سال آینده، سبب بازگشت بی‌ثباتی به منطقه و این کشور شود و در نهایت به ریسک‌های نزولی در توسعه بخش رو به رشد معدن در ایران بینجامد.