شنیدن قصه‌ی خرید آسان خودرو در اروپا و شنیدن خبر گرانی‌های پشت‌سر هم ماشین در ایران مرا دقایقی به فکر واداشت. همین شد که دست به قلم شدم و خواستم یک مقایسه‌ی خیلی ساده از شرایط خرید یک خودرو در ایران و آلمان بنویسم.
سایپا بازهم ماشین‌هایش را گران کرد، آن هم نه دویست سیصد هزار تومان، بلکه بین یک تا ۵ میلیون تومان ناقابل! بعد از آن شنیدیم که این افزایش قیمت کاملا طبیعی است؛ چون همه‌چیز گران شده، چرا ماشین چند میلیون تومان گران نشود!؟
البته گرانی ماشین، قصه‌ی جدیدی نیست و قبل این هم ماشین در ایران اصلا ارزان نبود. حالا به لطف رشد صعودی و غیرقابل بازگشت قیمت خودرو که هر چند وقت یک‌بار شاهدش هستیم، یک کارمند ساده به تلاش، پول و عمر بیشتری نیاز دارد تا صاحب یک خودروی ارزان‌قیمت شود.
چند ماه پیش، یکی از دوستانم به آلمان رفته بود و برایم از شرایط آن‌جا تعریف می‌کرد؛ از این که یک کارمند ساده می‌تواند با حداقل حقوق ماهیانه ظرف چند ماه به راحتی صاحب یک خودروی صفر روز شود. حالا بماند که یک کارمند معمولی و بالارده در یکی از شرکت‌های مهندسی، می‌تواند با کم‌تر از یک‌سال کار کردن، یکی از جدیدترین مدل‌های مرسدس‌بنز، بی‌ام‌و و آئودی را بخرد. ماشین‌هایی که برای من و شما وسوسه برانگیز است و اکثر ما ایرانی‌ها از تجربه‌ی رانندگی لذت‌بخش با چنین ماشین‌های جذابی محروم هستیم!
با یک جستجوی ساده در گوگل، متوجه می‌شویم که حداقل حقوق یک شهروند آلمانی حدود ۱۵۰۰ یورو در ماه است؛ این یعنی اگر یک کارمند ساده کم‌تر از ۵ ماه به پولش دست نزند، می‌تواند جدیدترین مدل ساندرو استپ‌وی را با قیمت ۶٫۹۹۰ یورو (حدود ۳۳ میلیون تومان) بخرد. حالا اگر بیاییم دستمزد پایه‌ی اعلام شده‌ی ۹۲۹ هزار و ۹۳۱ تومانی توسط وزارت کار را درنظر بگیریم، یک کارمند ساده در ایران باید بجای ۳۳ میلیون تومان برای خرید مدل جدید ساندرو استپ‌وی، ۵۵ میلیون تومان برای تهیه‌ی مدل قدیمی‌تر هزینه کند! نکته‌ی جالب اینجاست که برای خرید همان مدل قدیمی‌تر این ماشین با میزان درآمد گفته شده، بجای ۵ ماه به ۵ سال زمان نیاز است؛ یعنی کارمند ساده‌ی داستان ما باید از امروز کار کند و به پول خود دست نزند تا در سال ۱۴۰۱ صاحب ساندرو استپ‌وی مدل قدیمی و از رده‌خارج بازار جهان شود.
خب این شرایط آرمان‌گرایانه بود، چراکه به خاطر هزینه‌های سنگین زندگی یک کارمند نمی‌تواند برای چند سال پولش را برای خرید یک ماشین جمع کند. بنابراین بیاییم انتظارمان را با نگاهی واقع‌بینانه کم کنیم و حداقل خودروی صفر ارزان‌قیمت در ایران را درنظر بگیریم؛ پراید! پراید صفر در بازار امروز با قیمت بیشتر از ۲۱ میلیون تومان به فروش می‌رود. کارمند ساده‌ی داستان ما بازهم به بیش از ۲۲ ماه زمان (عمر) نیاز دارد تا بتواند یک پراید صفر بخرد. تمام این شرایط برای وقتی است که شخص به درآمد خود اصلا دست نزند تا بعد چند سال صاحب حداقل ماشین بازار شود.
پراید طراحی ۳۷ سال پیش است. ما برای ماشین تقریبا ۴۰ ساله، ۲۱ میلیون تومان هزینه میکنیم که برای خرید همین ماشین با حقوق گفته شده به ۲ سال عمر و پس‌انداز حقوق نیاز است!
اگر دلار را ۴ هزار تومان فرض کنیم و هزینه‌ی تعرفه‌ها را صفر درنظر بگیریم، ما می‌توانستیم با کم‌تر از ۶۰ میلیون تومان صاحب ماشین‌های برند، روز و شیکی مثل تویوتا یاریس و هیوندای اکسنت شویم، نه این که با همین قیمت مجبور شویم به سراغ خرید ماشین‌های قدیمی و مونتاژ داخل مثل دنا و ساندرو برویم. هرچند ماه یک‌بار همین ماشین‌ها هم گران می‌شوند و بعد از آن می‌شنویم که این گرانی خیلی هم طبیعی است!
به هرحال می‌توانست یک شوخی خنده‌دار باشد یا یک جوک کوتاه در یکی از هزاران کانال تلگرامی ولی حالا تبدیل به واقعیت تلخ برایمان شده: ما در ایران با کم‌ترین حقوق، گران‌ترین ماشین‌های دنیا را می‌خریم! اما ایرادی ندارد، اگر روزی توریستی را دیدید که به شما گفت، این چه ماشین‌های قدیمی، ناشناخته و تکراری هستند که شما در شهرتان دارید ؟ در جواب بگویید، ماشین‌های ما را دست کم نگیر؛ این‌ها گران‌ترین ماشین‌های دنیا هستند!
– خشایار شاهسون/ دیجی‌مگ